खगोल जीव विज्ञान (Astrobiology)
खगोल जीव विज्ञान १०१:छोटो प्रस्तुति
जबदेखि प्रारम्भिक मानिसहरु रातको आकाश र ताराहरु लाई आगोको गोलो को रूप मा देखे, मानवता ले सोध्नु भएको छ कि उनीहरु एक्लै छन् कि छैनन्?
प्राचीन ग्रीकहरु हाम्रो ग्रह भन्दा बाहिर जीवन मा विश्वास गरे तर उनीहरु लाई आफ्नो विश्वास साबित गर्न को लागी उन्नत प्रविधि थियेनन । २० औं शताब्दीको उत्तरार्धमा, एक मंगल ग्रह उल्कापिण्डमा जीवाणुको जीवनको सम्भावित अवशेष र अन्य ताराहरु को परिक्रमा गर्ने पहिलो ग्रहहरु को खोजले पृथ्वी भन्दा पर जीवन को अस्तित्व को प्रश्न लाई वैज्ञानिक को अग्रणी मा ल्यायो। २१ औं शताब्दीमा खगोल जीव विज्ञान नामक नयाँ क्षेत्र विज्ञानमा जन्मिएको थियो।
खगोल जीवविज्ञान के हो?
खगोल जीव विज्ञान ब्रह्माण्डमा जीवनको उत्पत्ति, विकास, वितरण र भविष्यको अध्ययन हो। यो क्षेत्र मा तल दिइएको शामिल छ:
१. हाम्रो सौर्यमण्डलमा बस्न योग्य वातावरण र हाम्रो सौर्यमण्डल बाहिर बस्न योग्य ग्रहहरुको खोज,
२. पृथ्वी मा जीवन को उत्पत्ति र प्रारम्भिक विकास मा अनुसन्धान,
3. पूर्व जीवन रसायन शास्त्र को प्रमाण को लागी खोज, र
४. अन्य ग्रहहरुमा जीवन को सम्भावना को अध्ययन।
खगोल जीवविज्ञानी (astrobiologists) विशेष वैज्ञानिक प्रश्नहरु मा एक्लै काम गर्न सक्छन्, तर अक्सर विभिन्न वैज्ञानिक विषयहरु बाट खगोल जीवविज्ञानी जटिल प्रश्नहरु को अनुसन्धान को लागी एक साथ काम गर्दछन्।
यी प्रश्नहरु जस्तै:
- जीवनको उत्पत्ति कसरी हुन्छ?
- जीवन कसरी विकसित हुन्छ?
- बाँच्न को लागी कस्तो वातावरण आवश्यक छ?
- पर्यावरणीय सीमा वा "चरम" के अन्तर्गत जीवन बाँच्न सक्छ?
- अर्को संसारमा जीवन कस्तो देखिन्छ?
- के हाम्रो सौर्यमण्डलमा अरु कतै जीवन छ?
- हामी कसरी बस्न योग्य संसारको पहिचान गर्न सक्छौं?
- पृथ्वीमा र बाहिर मानवताको भविष्य के हो?
खगोल जीव विज्ञान को क्षेत्र मा के हुँदैछ?
टेलीस्कोप प्रविधि (केप्लर, जेम्स वेब स्पेस टेलीस्कोप) मा महत्वपूर्ण प्रगति र लगानीले सम्भवतः शोधकर्ताहरुलाई योजना बनाउन र हाम्रो सौर्यमण्डल बाहिर बस्न योग्य ग्रहहरुको खोजी गर्न सम्भव गरिको छ।
४ नोभेम्बर २०१३ मा, खगोलविद्हरुले केप्लर अन्तरिक्ष मिशन डाटाको आधारमा रिपोर्ट गरे कि आकाशगंगा (astronomers) भित्र सूर्य जस्तै ताराहरु र रातो बौना ताराहरुको बस्न योग्य क्षेत्रमा ४० अर्ब पृथ्वी आकारका ग्रहहरु परिक्रमा गर्न सक्छन्। यी अनुमानित ग्रहहरु मध्ये ११ बिलियन सूर्य जस्तै ताराहरुको परिक्रमा हुन सक्छ। वैज्ञानिकहरुका अनुसार निकटतम यस्तो ग्रह १२ प्रकाश वर्ष टाढा हुन सक्छ।
मंगल ग्रह मा वर्तमान वा विगतको जीवन खोज्न को लागी अनुसन्धान को एक सक्रिय क्षेत्र हो। २४ जनवरी २०१४ मा, नासाले भनिओ छ कि कुरिओसित्री र ओप्पोर्तुनित्री रोभर द्वारा मंगल ग्रह मा वर्तमान अध्ययन अब पुरातन जीवन को प्रमाण को लागी खोजी गरिनेछ।
Comments
Post a Comment